Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

to advance

  • 1 prodeo

    advance, go forward, appear, go forth, sally forth.

    Latin-English dictionary of medieval > prodeo

  • 2 progressio

    advance, progress, increase.

    Latin-English dictionary of medieval > progressio

  • 3 progressus

    advance, going forward, increase, a royal circuit.

    Latin-English dictionary of medieval > progressus

  • 4 procedo

    prō-cēdo, cessi, cessum, 3, v. n., to go forth or before, to go forwards, advance, proceed (class.; cf.: progredior, prodeo).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    procedere ad forum,

    Plaut. Cas. 3, 3, 2:

    illuc procede,

    id. Capt. 5, 2, 1:

    a portu,

    Cic. Fam. 16, 9, 1: ante agmen, Hirt. B. G. 8, 27, 4:

    nil cum procede re lintrem Sentimus,

    Hor. S. 1, 5, 20:

    pedibus aequis,

    Ov. P. 4, 5, 3:

    passu tacito,

    Val. Fl. 5, 351.—
    B.
    In partic.
    1.
    In milit. lang., to go or march forwards, to advance, Caes. B. C. 3, 34:

    lente atque paulatim proceditur,

    id. ib. 1, 80; id. B. G. 6, 25:

    agmen procedit,

    Cic. Tusc. 2, 16, 37; Curt. 7, 3, 19:

    processum in aciem est,

    Liv. 25, 21:

    ipsi jam pridem avidi certaminis procedunt,

    id. 3, 62, 6.—Cf. of ships, Caes. B. G. 7, 61; Verg. A. 4, 587.—
    2.
    Of processions, to go on, set forward, move on, advance, etc.:

    funus interim Procedit: sequimur,

    Ter. And. 1, 1, 101; Hor. C. 4, 2, 49:

    tacito procedens agmine,

    Sil. 7, 91:

    vidisti Latios consul procedere fasces,

    id. 6, 443.—
    C.
    Transf.
    1.
    To go or come forth or out, to advance, issue:

    foribus foras procedere,

    Plaut. Ps. 2, 2, 12:

    castris,

    Verg. A. 12, 169:

    extra munitiones,

    Caes. B. G 5, 43:

    in medium,

    Cic. Verr. 2, 5, 36, § 94:

    e tabernaculo in solem,

    id. Brut. 9, 37:

    in pedes procedere nascentem, contra naturam est,

    to be born feet first, Plin. 7, 8, 6, § 45:

    mediā procedit ab aulā,

    Ov. M. 14, 46.—
    b.
    In gen., to show one's self, to appear:

    cum veste purpureā procedere,

    Cic. Div. 1, 52, 119:

    obviam alicui procedere,

    to go towards, go to meet, id. Sest. 13, 68; cf.:

    Jugurthae obvius procedit,

    Sall. J. 21, 1:

    obviam,

    id. ib. 53, 5:

    procedat vel Numa,

    Juv. 3, 138.—
    c.
    In partic., to issue from the mouth, to be uttered:

    sed interdum voces procedebant contumaces et inconsultae,

    Tac. A. 4, 60 init.; Vulg. 1 Cor. 14, 36.—
    d.
    Of stars, etc., to rise, come into view:

    Ecce Dionaei processit Caesaris astrum,

    Verg. E. 9, 47:

    vesper,

    id. ib. 6, 86.—
    e.
    Of the moon, to wax, increase, Pall. 7, 3.—
    2.
    Of plants, to put forth, spring forth, grow (ante-class. and in post-Aug. prose):

    antequam radices longius procedere possint,

    Varr. R. R. 1, 23, 5:

    plerumque germen de cicatrice procedit,

    Col. 4, 22, 4:

    gemma sine dubio processura,

    Pall. 7, 5, 3; 8, 3, 1 et saep.—
    3.
    Of place, to project, extend:

    ita ut in pedes binos fossa procedat,

    Plin. 17, 21, 35, § 159:

    Lydia super Ioniam procedit,

    id. 5, 29, 30, § 110:

    promuntorium, quod contra Peloponnesum procedit,

    id. 4, 2, 3, § 6; Cels. 8, 1.—
    II.
    Trop.
    A.
    Of time, to advance, pass, elapse (class.):

    ubi plerumque noctis processit,

    Sall. J. 21, 2; Nep. Pel. 3, 3:

    jamque dies alterque dies processit,

    Verg. A. 3, 356:

    dies procedens,

    Cic. Tusc. 3, 22, 53:

    procedente tempore,

    in process of time, Plin. Ep. 6, 31, 17:

    si aetate processerit,

    Cic. Phil. 5, 18, 50:

    tempus processit,

    Caes. B. C. 3, 25:

    procedente die,

    Liv. 28, 15; Plin. Ep. 3, 20, 8:

    procedunt tempora tarde,

    Ov. Tr. 5, 10, 5:

    incipient magni procedere menses,

    Verg. E. 4, 12:

    pars major anni jam processerat,

    Liv. 3, 37.—
    B.
    To come or go forth, to appear, to present or show one's self ( poet. and post-Aug.):

    nunc volo subducto gravior procedere voltu,

    i. e. to conduct myself more gravely, to undertake more serious matters, Prop. 2, 10 (3, 1), 9:

    quis postea ad summam Thucydidis, quis Hyperidis ad famam processit?

    Petr. 2.—
    2.
    In partic., to go or get on, to advance, make progress (class.; cf.

    proficio): dicendi laude multum,

    Cic. Brut. 36, 137:

    in philosophiā,

    id. Fin. 3, 2, 6:

    honoribus longius,

    id. Brut. 48, 180; cf. id. Har. Resp. 23, 48:

    ad virtutis aditum,

    id. Fin. 3, 14, 48:

    ambitio et procedendi libido,

    a passion for getting on, for rising in the world, Plin. Ep 8, 6, 3:

    longius iras,

    Verg. A. 5, 461:

    perspicuum est, quo compositiones unguentorum processerint,

    to what extent, how far, Cic. N. D. 2, 58, 146:

    ut ratione et viā procedat oratio,

    id. Fin. 1, 9, 29:

    eo vecordiae processit, ut,

    went so far in folly, Sall. J. 5, 2:

    Adherbal, ubi intellegit eo processum,

    id. ib. 21, 1; so,

    processit in id furoris,

    Vell. 2, 80, 2:

    eoque ira processit, ut, etc.,

    Liv. 9, 26, 2:

    ex infimā fortunā in ordinem senatorium, et ad summos honores,

    Suet. Rhet. 1, 10.—
    C.
    To run on, continue, remain:

    et cum stationes procederent, prope obruentibus infirmum corpus armis,

    i. e. guard duty returned so frequently as to seem continuous, Liv. 5, 48, 7:

    ut iis stipendia procederent,

    id. 25, 5, 8; 27, 11, 14; cf.

    aera,

    id. 5, 7, 12.—
    D.
    To go on, continue, follow; esp. of speech, etc.:

    ad dissuadendum,

    Liv. 30, 35; cf. Plaut. Am. prol. 117: non imitor lakônismon tuum:

    altera jam pagella procedit,

    Cic. Fam. 11, 25, 2.—
    E.
    To [p. 1451] turn out, result, succeed, prosper (class.):

    parum procedere,

    Ter. And. 4, 1, 48; Liv. 1, 57; 38, 7:

    nonnumquam summis oratoribus non satis ex sententiā eventum dicendi procedere,

    Cic. de Or. 1, 27, 123:

    alicui pulcherrime,

    id. Phil. 13, 19, 40:

    alicui bene,

    id. Rab. Post. 1, 1:

    omnia prospere procedent,

    Cic. Fam. 12, 9, 2.— Impers. (cf. succedo): quibus cum parum procederet, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 12, 3; cf.:

    velut processisset Spurio Licinio,

    Liv. 2, 44, 1.— Absol., to turn out or succeed well:

    mane quod tu occoeperis negotium agere, id totum procedit diem,

    Plaut. Pers. 1, 3, 34:

    ferme ut quisque quidque occoeperit, sic ei procedunt post principia,

    id. ib. 4, 1, 4:

    Syre, processisti hodie pulcre,

    have succeeded finely, Ter. Ad. 5, 9, 22:

    si processit,

    Cic. Verr. 2, 3, 98, § 227:

    quod si consilia Andranodoro processissent,

    Liv. 24, 26, 5.—
    2.
    To turn out favorably for, to result in favor of, to benefit, be of use to one:

    totidem dies emptori procedent,

    Cato, R. R. 148:

    benefacta mea reipublicae procedunt,

    Sall. J. 85, 5; Ov. H. 9, 109.—
    3.
    To be effectual:

    venenum non processerat,

    Tac. A. 15, 60:

    medicina processit,

    Col. 6, 6, 4.—
    F.
    To go or pass for, to be counted or reckoned as any thing (anteand post-class.):

    ut binae (oves) pro singulis procedant,

    shall be reckoned as one, Varr. R. R. 2, 2, 5; Dig. 5, 3, 32:

    quod ita procedit, si ea, cui donabatur, eum interposuit,

    ib. 24, 1, 11.—
    G.
    To happen, take place, occur (ante-class.):

    numquid processit ad forum hodie novi?

    Plaut. Most. 4, 3, 7.—
    H.
    To come or proceed from, to be derived from (post-class.):

    res, quae a sacratissimis imperatoribus procedunt,

    Cod. Just. 7, 37, 3.— In part. pass.:

    in processā aetate,

    advanced, Scrib. Comp. 100.

    Lewis & Short latin dictionary > procedo

  • 5 praecipiō

        praecipiō cēpī, ceptus, ere    [prae+capio], to take beforehand, get in advance: ab publicanis pecuniam insequentis anni mutuam praeceperat, had borrowed in advance, Cs.: aliquantum viae, get something of a start, L.: Piraeeum quinqueremibus, preoccupy, L.: si lac praeceperit aestus, i. e. have dried up, V.: praecipitur seges, ripens prematurely, O.—Fig., to take in advance, obtain beforehand, anticipate: alterum mihi est certius, nec praecipiam tamen, I will not anticipate: ut ne multi ante praeciperent oculis quam populus R., got an earlier view: famā prius praecepta res, anticipated by rumor, L.: aliquantum ad fugam temporis, gain some advantage in time, L.: tempore illi praecepto, by priority, L.: praecipio gaudia suppliciorum vestrorum, I rejoice in advance: iam animo victoriam praecipiebant, figured to themselves beforehand, Cs.: cogitatione futura, to imagine beforehand: omnia, V.: quod haec usu ventura opinione praeceperat, had already suspected, Cs.— To give rules, advise, admonish, warn, inform, instruct, teach, enjoin, direct, bid, order: bene praecepi semper quae potui omnia, T.: Quicquid praecipies, esto brevis, H.: de eloquentiā: artem nandi, O.: Mitem animum, recommend, Iu.: haec illi: numerum modumque carinis, prescribe, V.: parcere omnibus: ceteras (sarcinas) incendi, Cu.: an ratio parum praecipit, nec bonum illud esse, nec, etc., teaches: illud potius praecipiendum fuit, ut, etc.: Caesar praecepit vobis, ne sibi adsentiremini: praecipit atque interdicit, omnes unum peterent, Cs.: eis adgrediantur, etc., S.
    * * *
    praecipere, praecepi, praeceptus V
    take or receive in advance; anticipate; warn; order; teach, instruct

    Latin-English dictionary > praecipiō

  • 6 praecipio

    prae-cĭpĭo, cēpi, ceptum, 3, v. a. [capio], to take or seize beforehand, to get or receive in advance (class., esp. in the trop. sense; syn.: anticipo, praeoccupo).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen., Lucr. 6, 1050:

    nisi aquam praecepimus ante,

    id. 6, 804:

    a publicanis pecuniam insequentis anni mutuam praeceperat,

    Caes. B. C. 3, 31:

    aliquantum viae,

    to get the start somewhat, Liv. 36, 19:

    longius spatium fugā,

    id. 22, 41 fin.:

    iter,

    id. 3, 46:

    Piraeeum quinqueremibus,

    to preoccupy, id. 32, 16, 5: mons a Lusitanis praeceptus, Sall. Fragm. ap. Gell. 10, 26, 3:

    si lac praeceperit aestus,

    i. e. have previously dried up, Verg. E. 3, 98.—
    B.
    In partic., in jurid. lang, to receive (esp. an inheritance or bequest) in advance, Plin. Ep. 5, 7, 4:

    si heres centum praecipere jussus sit,

    Dig. 30, 122; so ib. 36, 1, 63:

    quantitatem dotis,

    ib. 17, 2, 81:

    dotem,

    ib. 10, 2, 46:

    per praeceptionem hoc modo legamus: Lucius Titius hominem Stichum praecipito,

    Gai. Inst. 2, 216. —
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to take or obtain in advance, to anticipate:

    aliquantum ad fugam temporis Syphax et Hasdrubal praeceperunt,

    gained some advantage in time, Liv. 30, 8 fin.:

    tempus,

    id. 1, 7:

    celeres neu praecipe Parcas,

    do not hasten in advance of, do not anticipate, Stat. Th. 8, 328; so,

    veneno fata praecepit,

    Flor. 3, 9, 4: praecipio gaudia suppliciorum vestrorum, I rejoice in advance, Anton. ap. Cic. Phil. 13, 20, 45; Hirt. B. G. 8, 51; cf. Liv. 45, 1, 1:

    jam animo victoriam praecipiebant,

    figured to themselves beforehand, Caes. B. C. 3, 87 fin.; Liv. 10, 26:

    spe jam praecipit hostem,

    Verg. A. 11, 491: praecipere cogitatione futura, to conjecture or imagine beforehand, Cic. Off. 1, 23, 81:

    omnia,

    Verg. A. 6, 105; cf.:

    haec usu ventura opinione praeceperat,

    had already suspected, Caes. B. G. 7, 9:

    sed alterum mihi est certius, nec praecipiam tamen,

    Cic. Att. 10, 1, 2.—
    B.
    In partic., to give rules or precepts to any one, to advise, admonish, warn, inform, instruct, teach; to enjoin, direct, bid, order, etc. (syn.:

    mando, impero, doceo): vilici officia, quae dominus praecepit,

    Cato, R. R. 142:

    Philocomasio id praecipiendum est, ut sciat,

    Plaut. Mil. 2, 2, 92:

    quoi numquam unam rem me licet semel praecipere,

    id. As. 2, 4, 15:

    quae ego tibi praecipio, ea facito,

    id. Trin. 2, 2, 17:

    docui, monui, bene praecepi semper quae potui omnia,

    Ter. Ad. 5, 9, 6:

    quicquid praecipies, esto brevis,

    Hor. A. P. 335:

    de eloquentiā,

    Cic. de Or. 2, 11, 48:

    de agriculturā,

    Plin. 18, 24, 56, § 201:

    alicui aliquid praecipere,

    Cic. Mur. 2, 4: glossemata nobis, Asin. Gall. ap. Suet. Gram. 22:

    numerumque modumque carinis Praecipiant,

    Verg. A. 11, 329:

    cantus lugubres,

    Hor. C. 1, 24, 2:

    artem nandi,

    Ov. Tr. 2, 486:

    humanitatem,

    Plin. Ep. 1, 10, 2, etc.:

    mitem animum et mores modicis erroribus aequos Praecipit,

    enjoins, recommends, Juv. 14, 16.—With inf.:

    justitia praecipit, parcere omnibus,

    Cic. Rep. 3, 12, 21; so,

    paeoniam praecipiunt eruere noctu,

    Plin. 25, 4, 10, § 29:

    codicillos aperiri testator praecepit,

    Dig. 31, 1, 89.—With ut:

    illud potius praecipiendum fuit, ut, etc.,

    Cic. Lael. 16, 60:

    recte etiam praecipi potest in amicitiis, ne, etc.,

    id. ib. 20, 75:

    consulentibus Pythia praecepit, ut, etc.,

    Nep. Milt. 1, 3.—With subj. alone:

    praecipit atque interdicit, omnes unum peterent Indutiomarum,

    Caes. B. G. 5, 58:

    his praecepit, omnes mortales pecuniā aggrediantur,

    Sall. J. 28, 1.—With acc. and inf.:

    etiam scelere convictos nonnisi ad opus damnari praeceperat,

    Suet. Ner. 31:

    D. Claudius edicto praecepit,

    decreed, commanded, Dig. 48, 10, 15. —As subst.: praecĭpĭens, entis, m., a teacher, Cic. Rep. 1, 46, 70:

    jam prope consummata fuerit praecipientis opera,

    Quint. 2, 6, 6:

    in numero praecipientium,

    id. 2, 3, 5.—Hence, praeceptum, i, n. (acc. to II. B.), a maxim, rule, precept; an order, direction, command, bidding; an injunction, etc. (class.):

    quo praecepto ab iis diligentissime observato,

    Caes. B. G. 5, 35:

    sine praecepto ullius suā sponte struebatur acies,

    Liv. 9, 31:

    transvectae praecepto ducis alae,

    Tac. Agr. 37:

    hoc praeceptum patet latius,

    Cic. Tusc. 2, 24, 58; cf.:

    hoc praeceptum officii diligenter tenendum est,

    id. Off. 2, 14, 51.—In plur.:

    tuis monitig praeceptisque,

    Cic. Fam. 5, 13, 3:

    in quam (partem) praecepta nobis danda sunt,

    id. Inv. 2, 17, 53; 2, 34, 105:

    abundare praeceptis philosophiae,

    id. Off. 1, 1, 1:

    dare praecepta dicendi,

    id. Brut. 76, 273; cf.

    studiosis dicendi praecepta tradere,

    id. Or. 41, 141:

    deūm praecepta secuti,

    orders, commands, Verg. G. 4, 448:

    sine vi non ulla dabit (Nereus) praecepta,

    id. ib. 4, 398.

    Lewis & Short latin dictionary > praecipio

  • 7

        īvī or iī (3d pers. rarely īt, V.; inf. īvisse or. īsse), itūrus (P. praes. iēns, euntis; ger. eundum), īre    [1 I-], to go, walk, ride, sail, fly, move, pass: In in malam rem, T.: subsidio suis ierunt, Cs.: quocumque ibat: in conclave: eo dormitum, H.: animae ad lumen iturae, V.: It visere ad eam, T.: quo pedibus ierat, on foot, L.: equis, to ride, L.: quos euntīs mirata iuventus, as they ride, V.: Euphrates ibat iam mollior undis, flowed, V.: ite viam: ibis Cecropios portūs, O.: hinc ibimus Afros, V.: Exsequias, T.: pompam funeris, O.— To go, march, move, advance (against a foe): infestis signis ad se, Cs.: equites late, pedites quam artissume ire, S.: ad hostem, L.: adversus quem ibatur, L.: in Capitolium, attack, L. — To pass, turn, be transformed: Sanguis it in sucos, O.— Fig., to go, pass, proceed, move, advance, enter, betake oneself: in dubiam imperii servitiique aleam, L.: in lacrimas, V.: per oppida Rumor it, spreads, O.: it clamor caelo, rises, V.—In the phrase, ire in sententiam, to accede to, adopt, vote for, follow: in eam (sententiam) se ituram: in sententiam eius pedibus, L.: in quam sententiam cum pedibus iretur, L.: ibatur in eam sententiam, the decision was.—With supin. acc., to go about, set out, prepare: gentem universam perditum, L.: servitum Grais matribus, V.: bonorum praemia ereptum eunt, S. — Imper., in mockery or indignation, go then, go now, go on: I nunc et nomen habe, etc., O.: ite, consules, redimite civitatem, L.—Of time, to pass by, pass away: quotquot eunt dies, H.: Singula anni praedantur euntes, as they fly, H.— Of events, to go, proceed, turn out, happen: incipit res melius ire quam putaram: prorsus ibat res: Si non tanta quies iret, continued, V.—Of persons, to fare, prosper, be fated: sic eat quaecunque Romana lugebit hostem, L.
    * * *
    I
    there, to/toward that place; in that direction; to that object/point/stage
    II
    therefore, for that reason, consequently; by that degree; so much the more/less
    III
    eare, evi, etus V
    go, walk; march, advance; pass; flow; pass (time); ride; be in the middle
    IV
    ire, ivi(ii), itus V
    go, walk; march, advance; pass; flow; pass (time); ride; sail

    Latin-English dictionary >

  • 8 prō-cēdō

        prō-cēdō cessī, —, ere,    to go before, go forward, advance, proceed, march on, move forward, go forth: in portum: nil procedere lintrem Sentimus, H.: pedibus aequis, O.: lente atque paulatim proceditur, Cs.: processum in aciem est, L.: huic tota obviam civitas processerat, had gone out to meet: Vidit classem procedere velis, V.—To go forth, go out, advance, issue: castris, V.: extra munitiones, Cs.: e tabernaculo in solem: mediā ab aulā, O.—To come forward, show oneself, appear: cum veste purpureā: procedat vel Numa, Iu.: Ecce processit Caesaris astrum, hath risen, V.: voces procedebant contumaces, i. e. were heard, Ta. —Fig., of time, to advance, pass, elapse: ubi plerumque noctis processit, S.: Iam dies processit, V.: dies procedens: tempus processit, Cs.: procedunt tempora tarde, O.: incipient magni procedere menses, V.: pars maior anni iam processerat, L.—To come forth, appear, arise: posteaquam philosophia processit: altera iam pagella procedit, i. e. is already begun.—To get on, advance, make progress: in philosophiā: ad virtutis habitum: longius iras, V.: eo vecordiae processit, ut, went so far in folly, S.: nec ultra minas processum est, L.: eoque ira processit, ut, etc., L.—To run on, continue, remain: cum stationes procederent, i. e. guard duty was unremitting, L.: ut iis stipendia procederent, L.: Illi procedit rerum mensura tuarum, i. e. is passed to her credit, O.—To turn out, result, succeed, prosper: processisti pulcre, you have succeeded finely, T.: si bene processit: ubi id parum processit, failed, L.: quasi ei pulcherrime priora (maledicta) processerint: omnia prospere procedent: benefacta mea rei p. procedunt, are of service, S.— Impers: velut processisset Spurio, L.

    Latin-English dictionary > prō-cēdō

  • 9 in-cēdō

        in-cēdō cessī, cessus, ere,    to advance, march, proceed, stride, move, stalk, strut: Virum incedere Video, T.: socios per ipsos, V.: Per meos finīs, H.: totā in urbe, O.: quācumque incederet: si pedes incedat, on foot, L.: omnibus laetitiis: per ora vestra magnifici, S.: ego quae divūm incedo <*>gina, walk in majesty, V.: meo nunc Superbus incedis malo, H.—Of troops, to move, advance, march, make way: in perculsos Romanos acrius, S.: infestior in erumpentīs incessit, L.: munito agmine, S.: usque ad portas urbis, L.: scaenam, to tread, Ta.: fontem nando, to traverse, Ta.— Fig., to advance, go on: facilius ad inventionem animus incedet, si, etc.—To come, happen, befall, attack, approach, arrive, appear, occur: Nova nunc religio unde istaec incessit? T.: tantus eo facto timor incessit, Cs.: super haec timor incessit Sabini belli, L.: lascivia atque superbia incessere, S.: anni principium incessit, Ta.: exercitui omni tantus incessit ex incommodo dolor, ut, etc., Cs.: quibus belli timor insolitus incesserat, S.: gravior cura patribus incessit, L.: ipsum ingens cupido incesserat Tarenti potiundi, L.: tantus terror Tarquinium incessit, ut, etc., L.: pestilentia incedit in castra, L.

    Latin-English dictionary > in-cēdō

  • 10 nītor

        nītor nīxus (usu. in lit. sense) and nīsus (usu. fig.), ī, dep.    [CNI-], to bear upon, press upon, lean, support oneself: niti modo ac statim concidere, strive to rise, S.: stirpibus suis niti: mulierculā nixus: hastā, V.: nixus baculo, O.: cothurno, strut, H.: nixi genibus, on their knees, L.: nixus in hastam, V.: humi nitens, V.— To make way, press forward, advance, mount, climb, fly: serpentes, simul ac primum niti possunt: nituntur gradibus, V.: ad sidera, V.: in aëre, O.: in adversum, O.: niti corporibus, struggle, S.— To strain in giving birth, bring forth: nitor, am in labor, O.— Fig., to strive, put forth exertion, make an effort, labor, endeavor: virtute et patientiā nitebantur, Cs.: tantum, quantum potest, quisque nitatur: pro libertate summā ope niti, S.: ad sollicitandas civitates, Cs.: ne gravius in eum consuleretur, S.: maxime, ut, etc., N.: summā vi Cirtam inrumpere nititur, S.: patriam recuperare, N.: vestigia ponere, O.: ad inmortalitatem: in vetitum, O.— To contend, insist: nitamur igitur nihil posse percipi. — To rest, rely, depend upon: coniectura in quā nititur divinatio: cuius in vitā nitebatur salus civitatis: quā (auctoritate) apud exteras <*>ationes, Cs.: rebus iudicatis: quo confugies? ubi nitere?
    * * *
    I
    niti, nisus sum V DEP
    press/lean upon; struggle; advance; depend on (with abl.); strive, labor
    II
    niti, nixus sum V DEP
    press/lean upon; struggle; advance; depend on (with abl.); strive, labor
    III
    brightness, splendor; brilliance; gloss, sheen; elegance, style, polish; flash

    Latin-English dictionary > nītor

  • 11 prōgredior

        prōgredior gressus, ī, dep.    [pro+gradior], to come forth, go forth, go forward, go on, advance, proceed: regredi quam progredi malle: in locum iniquum, Cs.: ante signa, L.—Fig., to proceed, advance, go on, make progress: ad reliqua: defensor nihil progreditur, makes no headway: longius progredi, go on: videamus, quatenus amor in amicitiā progredi debeat: paulum aetate progressus, advanced in age: quo amentiae progressi sitis, L.
    * * *
    progredi, progressus sum V DEP
    go, come forth, go forward, march forward; advance. proceed. make progress

    Latin-English dictionary > prōgredior

  • 12 prō-vehō

        prō-vehō vēxi, vectus, ere,    to carry forward, move along, convey (old in act.).— Pass, to advance, move forward, go on, ride, drive: leni Africo provectus, Cs.: provehimur portu, V.: paulum ab suis equo provectus, L.: a terrā provectae naves, sailed out, Cs.—Fig., to carry on, carry forward, lead on: huc me provexit oratio: haec spes provexit, ut, etc., led them on so far, L.: Epulantium comitas provexit omnīs ad largius vinum, Cu.— Pass, to be led on, advance, proceed, go onward, make progress: si qui longius in amicitia provecti essent: provectus est intemperantiā linguae in maledicta, was betrayed, L.: quid ultra Provehor? why say more? V.: iam aetate provectus, advanced in life.—To advance, exalt, elevate, raise: ecquo te tua virtus provexisset?: ad summos honores alios, L.: Vim temperatam di provehunt In maius, H.: Agrippinae gratiā provectus, Ta.

    Latin-English dictionary > prō-vehō

  • 13 prae

    prae, adv., and prep. with abl. [for prai, kindred with Sanscr. prefix pra-, before; Gr. pro, prin, prosô; cf.: pro, prior, porro, primus].
    I.
    Adv., before, in front.
    A.
    Lit. (ante-class.):

    abi prae, Sosia, Jam ego sequar,

    go before, go in advance, Plaut. Am. 1, 3, 45:

    i prae, sequar,

    Ter. And. 1, 1, 144; id. Eun. 5, 2, 69: i tu prae, virgo;

    non queo, quod pone me est, servare,

    Plaut. Curc. 4, 2, 1:

    age, age nunc tu, i prae,

    id. Pers. 4, 4, 56.—
    B.
    Trop., as a particle of comparison, with ut, quam, or quod (also written in one word, praeut and praequam; cf. Wagner ad Plaut. Aul. 503), in comparison with, compared with (ante- and post-class. and colloq.):

    parum etiam, praeut futurum est praedicas,

    Plaut. Am. 1, 1, 218; id. Bacch. 4, 9, 5:

    immo noster nunc quidem est de verbis, prae ut dudum fuit,

    id. Men. 5, 5, 33; 2, 3, 25:

    nihil hercle quidem hoc, Prae ut alia dicam,

    id. Mil. 1, 1, 20; id. Merc. 2, 4, 2:

    ludum dices fuisse, praeut hujus rabies quae dabit,

    Ter. Eun. 2, 3, 9:

    satin' parva res est voluptatum in vitā atque in aetate agundā, praequam quod molestum'st?

    in comparison with the trouble, Plaut. Am. 2, 2, 2:

    nihil hoc est, triginta minae, prae quam alios dapsilis sumptus facit,

    id. Most. 4, 2, 62 Lorenz ad loc.:

    jam minoris omnia facio prae quam quibus modis Me ludificatus est,

    id. ib. 5, 2, 25:

    sed hoc etiam pulcrum'st praequam sumptus ubi petunt,

    id. Aul. 3, 5, 33; id. Merc. prol. 23:

    quae etsi longioribus verbis comprehensa est praequam illud Graecum, etc.,

    Gell. 16, 1, 3:

    immo res omnis relictas habeo prae quod tu velis,

    Plaut. Stich. 2, 2, 38.—
    II.
    Prep. with abl. (with acc.:

    prae cornua, prae litteras,

    Petr. 39, 12; 46, 1), before, in front of, in advance of.
    A.
    Lit.:

    cavendum erit, ut (villa) a tergo potius quam prae se flumen habeat,

    before it, Col. 1, 5, 4: limina alia prae aliis erant, App. de Mundo, p. 69, 22.—Esp. freq.: prae se ferre, agere, mittere, to bear, carry, drive, or send before one's self:

    ille qui stillantem prae se pugionem tulit,

    Cic. Phil. 2, 12, 30:

    argenti prae se in aerarium tulit quattuordecim milia pondo,

    Liv. 28, 38, 5:

    prae se ferens Darium puerum,

    Suet. Calig. 19:

    prae se armentum agens,

    Liv. 1, 7, 4:

    singulos prae se inermes mittere,

    Sall. J. 94, 2: prae manu, and, less freq., prae manibus, at hand, on hand (ante- and postclass.):

    patri reddidi omne aurum, quod fuit prae manu,

    Plaut. Bacch. 4, 3, 9; Ter. Ad. 5, 9, 23:

    cum prae manu debitor (pecuniam) non haberet,

    Dig. 13, 7, 27:

    si Caesaris liber prae manibus est, promi jubeas,

    Gell. 19, 8, 6:

    aes si forte prae manu non fuerit,

    App. M. 6, p. 180, 30.—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen.: prae se ferre, less freq., prae se gerere, declarare, etc., prop. to carry before one's self. as if to show it; hence, to show, exhibit, manifest, reveal, make known, betray, discover, indicate (freq. and class.), Cic. Agr. 2, 2, 4:

    fortasse ceteri tectiores: ego semper me didicisse, prae me tuli,

    id. Or. 42, 146:

    nec vero cum venit, prae se fert, aut qui sit aut unde veniat,

    id. Rep. 2, 3, 6:

    scelus et facinus prae se ferens et confitens,

    id. Mil. 16, 43:

    ceteris prae se fert et ostentat,

    id. Att. 2, 23, 3:

    beata vita glorianda et praedicanda et prae se ferenda est: nihil est enim aliud quod praedicandum et prae se ferendum sit,

    id. Tusc. 5, 17, 50: conjecturam prae se gerere. id. Inv. 2, 9, 30:

    animum altum et erectum prae se gerebat, Auct. B. Afr. 10: prae se declarant gaudia vultu,

    Cat. 64, 34:

    prae se maximam speciem ostentare,

    App. Flor. p. 342, 10.—
    2.
    In partic., in comparisons, in comparison with, compared with (mostly in comparisons which imply a contrast of kind; while praeter refers to a contrast of degree only: dives prae ceteris, in contrast with the others, who are poor: dives praeter ceteros, richer than the other rich ones; cf. Krebs, Antibarb. p. 894).
    (α).
    With positive adj. (class.; v. infra):

    omnia prae meo commodo,

    Ter. Ad. 2, 3, 9: omnium unguentum odor prae tuo nautea est, Plaut. Curc. 1, 2, 5; id. Men. 1, 2, 67:

    Gallis prae magnitudine corporum suorum brevitas nostra contemptui est,

    Caes. B. G. 2, 30:

    prae divitiis,

    Liv. 3, 26:

    videbant omnes prae illo parvi futuros,

    Nep. Eum. 10, 4; Cic. Agr. 2, 35, 96:

    veros illos Atticos prae se paene agrestes putat,

    id. Brut. 83, 286:

    ab isto prae lucro praedāque nec vectigalium nec posteritatis habitam esse rationem,

    id. Verr. 2, 3, 55, § 128:

    non tu quidem vacuus molestiis, sed prae nobis beatus,

    id. Fam. 4, 4, 2; Hor. Ep. 1, 11, 4:

    (stultitia) prae ceteris parit immensas cupiditates,

    Auct. Her. 2, 22, 34.—
    (β).
    So with comp. for quam (ante- and post-class.):

    atque me minoris facio prae illo,

    Plaut. Ep. 3, 4, 85:

    id prae illo, quod honestum nobis est, fit plenius,

    Gell. 1, 3, 25; Front. Ep. ad M. Caes. 1, 2; Hier. in Psa. 44, 3; Aug. c. Acad. 1, 22.—
    3.
    In giving the cause, which, as it were, goes before, for, because of, by reason of, on account of (class. only of a hinderance; with an express or implied negation; or with vix, v. Zumpt, § 310): Ulixi cor frixit prae pavore, Liv. Andron. ap. Serv. Verg. A. 1, 92:

    prae laetitiā lacrumae praesiliunt mihi,

    Plaut. Stich. 3, 2, 13:

    prae lassitudine opus est ut lavem,

    id. Truc. 2, 3, 7; Ter. Heaut. 1, 1, 71:

    prae gaudio ubi sim nescio,

    id. ib. 2, 3, 67:

    vivere non quit Prae macie,

    Lucr. 4, 1167:

    nec loqui prae maerore potuit,

    Cic. Planc. 41, 99:

    quorum ille nomen prae metu ferre non poterat,

    id. Phil. 13, 9, 20:

    solem prae jaculorum multitudine non videbitis,

    id. Tusc. 1, 42, 101:

    prae irā,

    Liv. 31, 24 fin.:

    vix sibimet ipsi prae nec opinato gaudio credentes,

    id. 39, 49.—In composition, prae usually denotes,
    a.
    Before: praedico, praebibo, praecaveo, etc.; so too, praeceps, headforemost, headlong. —In time: praecanus, gray before one's time.
    b.
    Enhancing the main idea, qs. in advance of others: praealtus, extremely high: praeclarus, very celebrated; praevalidus, very strong, etc.

    Lewis & Short latin dictionary > prae

  • 14 praemitto

    prae-mitto, mīsi, missum, 3, v. a., to send forward or before, to despatch in advance.
    I.
    Lit. (class.):

    a portu me praemisisti domum,

    Plaut. Am. 2, 1, 55:

    nuntium,

    id. Truc. 2, 4, 58:

    legiones in Hispaniam,

    Caes. B. C. 1, 39:

    legatum ad flumen,

    Sall. J. 52, 5:

    petebant uti ad eos equites praemitteret, sc. nuntios,

    Caes. B. G. 4, 11; 7, 10, 3; id. B. C. 2, 20, 6:

    edictum,

    id. ib. 2, 19, 1; Liv. 35, 24, 3; Tac. H. 2, 63:

    odiosas litteras,

    Cic. Att. 10, 8, 8:

    hunc Acheruntem praemittam prius,

    Plaut. Cas. 2, 8, 12.—
    B.
    Transf., in gen., to set before or in front:

    ficetis caprificus praemittitur,

    Plin. 15, 19, 21, § 80 (dub.; al. permittitur).—
    II.
    Trop., to send out in advance (post-Aug.):

    cervicem gladio caesim graviter percussit, praemissā voce: Hoc age,

    saying first, Suet. Calig. 58:

    postquam haec favorabili oratione praemisit,

    Tac. Am. 12, 6:

    cogitationes in longinqua praemittimus,

    send our thoughts into the distance, Sen. Ep. 5, 7.—Hence, praemissa, ōrum, n., things sent in advance, the first - fruits, = primitiae (postAug.), Plin. 12, 1, 2, § 5.

    Lewis & Short latin dictionary > praemitto

  • 15 promoveo

    prō-mōvĕo, mōvi, mōtum ( pluperf. promorat. Hor Epod. 11, 14:

    promosset,

    Ov. Am 2, 9, 17 Jahn), 2, v. a., to move forward, cause to advance, push onward, advance.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    saxa vectibus, Caes B. C. 2, 11: onera,

    Col. 11, 1, 8; Plin. 19, 5, 23, § 64:

    assa in alterum apodyterii anguium,

    Cic. Q. Fr 3, 1, 1, § 2:

    legiones,

    Hirt. B. G. 8, 16: castra ad Carthaginem, to move onward, Liv 28, 44 fin.:

    exercitu in Aetoliam promoto,

    Just. 14, 1, 6:

    cornua utrimque (in acie),

    Quint. 2, 13, 3:

    scalas et machinamenta,

    Tac. A. 15, 4 fin.:

    calculum,

    to push forward, move, Quint. 11, 2, 38; 11, 3, 113:

    unum pedem triclinio,

    to put forth, move from, Phaedr. 4, 23, 28:

    ibi te videbo et promovebo,

    will take you along with me, Cic. Att. 4, 12 fin.
    B.
    In partic., to extend, enlarge. moenia Ostia tenus, Suet Ner 16:

    imperium, Ov P 2, 2, 72: vires in immensum orbem,

    id. Am. 2, 9, 17.—
    C.
    Med. t. t., to put out of joint, dislocate, displace:

    in palmā quoque ossa interdum suis sedibus promoventur,

    Cels. 8, 18 init.:

    femur in omnes quattuor partes promovetur, saepissime in interiorem,

    id. 8, 20 init.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to bring to pass, effect, accomplish (ante- and post-class.):

    promovere parum,

    Ter. Hec. 4, 4, 81:

    aliquis dicat, Nihil promoveris,

    id. And. 4, 1, 17:

    meditatio nihil ad vitam tuendam promovens,

    Gell. 10, 22, 24; cf.

    in a lusus verbb. with movere se,

    Ter. Eun. 5, 3, 4.— Absol.:

    cum in studio facundiae abunde promovisset,

    Gell. 5, 10, 7.—
    B.
    In partic.
    1.
    To enlarge, increase: doctrina vim promovet insitam, Hor C. 4, 4, 33; so, promovere aliquem, to advance, prefer, promote (post-Aug.; cf.:

    perduco, produco, proveho): vetus miles ad eum gradum promotus,

    Curt. 6, 11, 1:

    promotus ad amplissimas procurationes,

    Plin. Ep. 7, 31, 3; Suet. Oth. 1; id. Vesp. 16; Lampr. Elag. 12; 20; Plin. Pan. 90, 6; Vulg. Dan. 3, 97.—
    2.
    To bring to light, reveal: arcana promorat loco (i. e. ex intimo corde), Hor Epod. 11, 14.—
    3.
    To put off, defer, postpone:

    nuptias alicui,

    Ter. And. 4, 2, 28.—Hence, prōmōtus, a, um, P a.
    A.
    Of time, advanced, i. e. late:

    nocte promotā,

    late at night, far into the night, App. M. 4, p. 152, 38; 7, p. 190, 30.—
    B.
    Subst.: prōmōta, ōrum, n., in the lang. of the Stoics, things that are to be preferred, pref. erable things, as being next in degree to absolute good; a literal transl. of the Gr. proêgmeua, Cic. Fin. 3, 16, 52.

    Lewis & Short latin dictionary > promoveo

  • 16 proveho

    prō-vĕho, xi, ctum, 3, v. a., to carry or conduct forwards, to carry or convey along, to conduct, convey, transport, etc., to a place; and freq. pass. in mid. signif., to go, proceed, advance, move, drive, ride, sail, etc., to a place (freq. and class.).
    I.
    Lit.:

    eam pol provexi: avehere non quivi,

    I took her on board the ship, Plaut. Rud. 3, 6, 24:

    alvos apum mulis,

    Plin. 21, 13, 43, § 74:

    aër a tergo quasi provehat atque propellat,

    Lucr. 6, 1026.—Mid.:

    cum classe freto provehi,

    Caes. B. C. 2, 3; id. B. G. 5, 8:

    provehimur portu,

    Verg. A. 3, 72:

    huc se provecti deserto in litore condunt,

    id. ib. 2, 24; Plin. 6, 31, 36, § 199:

    provectus equo,

    Liv. 23, 47:

    a terrā provectae naves,

    Caes. B. C. 3, 8:

    naves provectae in altum,

    id. B. G. 4, 28 fin.
    II.
    Trop., to carry on, along, or forwards, to lead on; to promote, advance, exalt, raise:

    ecquo te tua virtus provexisset?

    promoted, exalted, Cic. Phil. 13, 11, 24:

    ad summos honores alios scientia juris provexit,

    Liv. 39, 40, 5; so,

    quosdam infimi generis ad amplissimos honores,

    Suet. Caes. 72; and:

    aliquem in consulatūs, censuras et triumphos,

    Vell. 2, 128; cf.:

    studiosos amat, fovet, provehit,

    Plin. Ep. 8, 12, 1:

    vim temperatam di quoque provehunt In majus,

    Hor. C. 3, 4, 66: haec spes provexit, ut ad conspecta procul pecora decurrerent, carried them so far, brought them to such a pitch, that, etc., Liv. 2, 50, 5; cf. absol.:

    illo etiam (forsitan pravo) gaudio provehente, quod, etc.,

    id. 40, 14:

    quem e gregario milite Alexander virtutis causā provexerat,

    Just. 13, 4, 10:

    quos (reges) ad fastigium majestatis spectata moderatio provehebat,

    id. 1, 1, 1:

    quos provexerat, fortuna destitit,

    Sen. Contr. 1, 1, 5:

    in consulare provectus fuerat vestigium,

    Vell. 2, 69, 1: vitam in altum, qs. to drive it into a sea, i. e. into disquietude, Lucr. 5, 1434.—
    B.
    Mid., to advance, proceed, go onwards, make progress, etc.:

    ne videlicet ultra quam homini datum est nostra provehantur,

    Quint. 6, prooem. §

    10: sentio me esse longius provectum quam proposita ratio postularet,

    have been carried farther, have gone farther, Cic. Fin. 3, 22, 74:

    quod si qui longius in amicitiā provecti essent,

    id. Lael. 10, 34: provectus longius quam voluit, id. Har. [p. 1480] Resp. 20, 43:

    imbecillitas in altum provehitur,

    id. Tusc. 4, 18, 42:

    provehi in maledicta,

    Liv. 35, 48:

    per altercationem ad continuas et infestas orationes provecti sunt,

    Tac. H. 4, 7.—
    2.
    Of speech, to draw out, protract, prolong:

    orationem,

    Cic. Dom. 12, 32:

    quid ultra Provehor?

    why do I say more? Verg. A. 3, 481.—Hence, prōvectus, a, um, P. a. of time, advanced:

    eum colere coepi non admodum grandem natu, sed tamen jam aetate provectum,

    Cic. Sen. 4, 10:

    provectā aetate mortua est,

    id. Tusc. 1, 39, 94:

    provecta nox erat,

    Tac. A. 13, 20:

    cum aetate jam provectus esset,

    Nep. Timol. 4, 1:

    senectute provectior,

    Arn. 6, 195; Aus. Epigr. 19:

    equis provectioribus tempora cavari incipiunt,

    Pall. 4, 13, 9:

    aetatis provectae,

    Vulg. Gen. 18, 11.

    Lewis & Short latin dictionary > proveho

  • 17 subeo

    sŭb-ĕo, ĭi, ĭtum, īre ( perf. subīvit, Ov. F. 1, 314; Stat. S. 2, 1, 155: subivimus, Claud. ap. Tac. A. 11, 24 dub.), v. n. and a., to come or go under any thing; to come or go up to, to approach, draw near, advance or proceed to a place; to come or go on; to follow, succeed; to go down, sink; to come up, spring up (cf. succedo).
    I.
    Neutr.
    A.
    Lit.
    1.
    In gen.:

    subire sub falas,

    Plaut. Most. 2, 1, 10:

    in nemoris latebras,

    Ov. M. 4, 601; cf.: in aliquem locum, to enter, Auct. B. Alex. 74, 4:

    in adversum Romani subiere,

    Liv. 1, 12, 1:

    in adversos montes,

    id. 41, 18, 11:

    testudine factā subeunt,

    advance, Caes. B. G. 7, 85, 7:

    Albani subiere ad montes,

    Liv. 1, 28, 5:

    subire ad portam castrorum,

    id. 34, 16, 2; cf.:

    ad urbem subeunt,

    id. 31, 45, 4; 39, 27, 10; 36, 19, 1; and:

    subeundum erat ad hostes,

    id. 2, 31, 4:

    ad tecta subibant,

    Verg. A. 8, 359.—With dat.:

    muro subibant,

    Verg. A. 7, 161; so,

    muro,

    id. ib. 9, 371:

    portu Chaonio (with accedere urbem),

    id. ib. 3, 292:

    luco,

    id. ib. 8, 125:

    dumis,

    Sil. 5, 283:

    ingenti feretro,

    Verg. A. 6, 222:

    age cervici inponere nostrae: Ipse subibo umeris,

    id. ib. 2, 708:

    per vices subeunt elephanti,

    Plin. 8, 7, 7, § 23:

    pone subit conjux,

    follows, Verg. A. 2, 725; so Val. Fl. 4, 197; cf.:

    dexterae alae sinistra subiit,

    Liv. 27, 2, 7:

    subeuntis alii aliis in custodiam,

    id. 25, 37, 6; and:

    subiit argentea proles,

    Ov. M. 1, 114:

    subit ipse meumque Explet opus,

    succeeds me, takes my place, id. ib. 3, 648:

    Volscus saxa objacentia pedibus ingerit in subeuntes,

    climbing, Liv. 2, 65, 4:

    vel eodem amne vel Euphrate subire eos posse,

    i. e. sail up stream, Curt. 9, 10, 3; cf.:

    adverso amne Babylona subituros,

    id. 10, 1, 16.—
    b.
    Of things:

    stamen a stando: subtemen, quod subit stamini,

    Varr. L. L. 5, § 113 Müll.:

    cum luna sub orbem solis subisset,

    Liv. 37, 4, 4:

    tertio die mixtum flumini subibat mare,

    Curt. 9, 9, 7:

    venae nonnumquam incipiente febre subeunt,

    the pulse sinks, Cels. 3, 6 med.:

    subeunt herbae,

    come up, spring up, Verg. G. 1, 180; so,

    barba,

    i. e. sprouts, grows, Mart. 7, 83, 2:

    subisse aquam in caelum,

    Plin. 31, 3, 21, § 32.—
    2.
    In partic., to come on secretly, to advance or approach stealthily, to steal upon, steal into ( poet.), Prop. 1, 9, 26; Ov. Am. 1, 2, 6; id. A. A. 1, 742.—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen., to come in, succeed, take place; to enter stealthily, come secretly or by degrees: in quarum locum subierunt inquilinae impietas, perfidia, impudentia, Varr. ap. Non. 403, 27:

    fugere pudor verumque fidesque: In quorum subiere locum fraudesque dolique,

    Ov. M. 1, 130:

    pulchra subit facies,

    id. ib. 14, 827:

    subit ecce priori Causa recens,

    id. ib. 3, 259:

    an subit (amor) et tacitā callidus arte nocet?

    id. Am. 1, 2, 6: subeunt morbi [p. 1775] tristisque senectus, Verg. G. 3, 67:

    namque graves morbi subeunt segnisque senectus,

    Nemes. Cyn. 117; cf.:

    duo pariter subierunt incommoda,

    arise, come up, Quint. 5, 10, 100:

    ne subeant animo taedia justa tuo,

    Ov. P. 4, 15, 30:

    regio, quā vero ipsa subit ad Medos,

    approaches, Plin. 6, 26, 29, § 115. —
    2.
    In partic., to come into the mind, to occur, suggest itself:

    omnes sententiae verbaque omnia sub acumen stili subeant et succedant necesse est,

    Cic. de Or. 1, 34, 151:

    cum in loca aliqua post tempus reversi sumus, quae in his fecerimus, reminiscimur personaeque subeunt,

    Quint. 11, 2, 17:

    cum subeant audita aut cognita nobis,

    Ov. M. 15, 307:

    subit umbra,

    id. ib. 12, 591:

    subeunt illi fratresque parensque,

    id. ib. 11. 542:

    subiit cari genitoris imago... subiit deserta Creusa Et direpta domus et parvi casus Iuli,

    Verg. A. 2, 560 sq.; Tac. A. 1, 13:

    subeant animo Latmia saxa tuo,

    Ov. H. 18, 62:

    ne subeant animo taedia,

    id. P. 4, 15, 30:

    quantum subire animo sustinueris, tantum tecum auferas,

    to grasp with the mind, Val. Max. 3, 3, ext. 7.—
    (β).
    Subit, with subj. - or rel.-clause ( poet. and in postAug. prose), Ov. M. 2, 755:

    quo magis ac magis admirari subit,

    Plin. 12, prooem. § 2;

    35, 7, 31, § 49: misereri sortis humanae subit,

    id. 25, 3, 7, § 23:

    quid sim, quid fuerimque subit,

    Ov. Tr. 3, 8, 38.
    II.
    Act.
    A.
    Lit.
    1.
    In gen., to come or go under, to enter; to submit to; to approach, etc.:

    exercitatissimi in armis, qui inter annos XIV. tectum non subissent,

    had not come under a roof, Caes. B. G. 1, 36:

    tecta,

    Quint. 2, 16, 6; Ov. M. 6, 669:

    jam subeunt Triviae lucos atque aurea tecta,

    Verg. A. 6, 13:

    limina victor Alcides subiit,

    id. ib. 8, 363:

    domos,

    Ov. M. 1, 121:

    penates,

    id. ib. 5, 650:

    macra cavum repetes artum, quem macra subisti,

    Hor. Ep. 1, 7, 33:

    cum novies subiere paludem,

    had plunged under, Ov. M. 15, 358; id. F. 1, 314:

    et juncti currum dominae subiere leones,

    Verg. A. 3, 313:

    leones jugum subeant,

    Plin. 10, 45, 62, § 128:

    asellus gravius dorso subiit onus,

    i. e. submits to, receives, Hor. S. 1, 9, 21:

    subire iniquissimum locum,

    Caes. B. G. 2, 27: iniquum locum, Auct. B. Alex. 76, 2; id. B. Hisp. 24, 3:

    collem,

    to go up, mount, climb, scale, Hirt. B. G. 8, 15:

    consules utrimque aciem subeuntium jam muros adgrediuntur,

    Liv. 7, 12, 3:

    muros,

    id. 27, 18:

    impositum saxis Anxur,

    Hor. S. 1, 5, 25:

    si subeuntur prospera castra,

    Juv. 16, 2 et saep.:

    perfurit, Fadumque Herbesumque subit,

    comes up to, attacks, assails, Verg. A. 9, 344; cf.:

    interim fallendus est judex et variis artibus subeundus,

    Quint. 4, 5, 5:

    precibus commota Tonantem Juno subit,

    approaches, Stat. Th. 9, 510:

    subit ille minantem,

    id. ib. 8, 84:

    Aeneae mucronem,

    Verg. A. 10, 798:

    qui procul hostium conspectu subibant aquam,

    Curt. 4, 13, 10:

    Hispo subit juvenes, i. e. paedicat,

    Juv. 2, 50.—
    b.
    Of things:

    umbra subit terras,

    Ov. M. 11, 61:

    quos (lucos) aquae subeunt et aurae,

    enter, Hor. C. 3, 4, 8:

    montes Trasimenus,

    Liv. 22, 4, 2:

    litora pelagus, Mel. praef. 2: mare quod Ciliciam subit,

    Curt. 7, 3, 19:

    radices (petrae) Indus amnis subit,

    id. 8, 11, 7:

    clarus subit Alba Latinum,

    succeeds, Ov. M. 14, 612 (al. clarus subit ecce Latinum Epytus); cf. id. ib. 1, 114:

    furcas subiere columnae,

    come into the place of, succeed, id. ib. 8, 700:

    aqua subit altitudinem exortus sui,

    rises to, reaches, Plin. 31, 6, 31, § 57:

    lunamque deficere cum aut terram subiret aut sole premeretur,

    Curt. 4, 10, 5.—
    2.
    In partic., to approach secretly, to steal upon or into (cf. supra, I. A. 2.):

    multi Nomine divorum thalamos subiere pudicos,

    Ov. M. 3, 282:

    subit furtim lumina fessa sopor,

    id. H. 19, 56.—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen. (very rare):

    sera deinde poenitentia subiit regem,

    came upon, overtook, Curt. 3, 2, 19.—
    2.
    In partic.
    a.
    To come into, enter, occur to one's mind (cf. supra, I. B. 2.):

    deinde cogitatio animum subiit, indignum esse, etc.,

    Liv. 36, 20:

    ut beneficiorum memoria subiret animos patrum,

    id. 37, 49, 3:

    spes animum subibat deflagrare iras vestras posse,

    id. 40, 8, 9:

    otiosum animum aliae cogitationes,

    Quint. 11, 2, 33:

    majora intellectu animos non subibunt,

    id. 1, 2, 28:

    mentem subit, quo praemia facto, etc.,

    Ov. M. 12, 472; 7, 170:

    subit ergo regem verecundia,

    Curt. 5, 2, 15:

    me recordantem miseratio,

    Plin. Ep. 3, 7, 10: feminas voluptas, id. Pan. 22, 3:

    horum cogitatio subibat exercitum,

    Curt. 7, 1, 4.—
    b.
    To follow in speech, interrupt, answer (post - class. and rare):

    dicturum plura parentem Voce subis,

    Claud. IV. Cons. Hon. 352:

    subit ille loquentem talibus,

    id. Cons. Mall. Theod. 173; id. Rapt. Pros. 3, 133.—
    c.
    (The figure taken from stooping under a load, under blows, etc.) To subject one's self to, take upon one's self an evil; to undergo, submit to, sustain, endure, suffer it (class.;

    a favorite expression of Cic.): omnes terrores periculaque omnia succurram atque subibo,

    Cic. Rosc. Am. 11, 31:

    omnia tela intenta in patriam subire atque excipere,

    id. Prov. Cons. 9, 23; cf.:

    quis est non ultro appetendus, subeundus, excipiendus dolor?

    id. Tusc. 2, 5, 14:

    subire vim atque injuriam,

    id. Prov. Cons. 17, 41:

    inimicitiae sunt: subeantur,

    id. Verr. 2, 5, 71, § 182:

    maximas rei publicae tempestates,

    id. Mur. 2, 4:

    invidiam, pericula, tempestates,

    id. Fam. 15, 4, 12:

    nefarias libidinum contumelias turpitudinesque,

    id. Pis. 35, 86:

    potentiam, victoriam,

    id. Fam. 6, 1, 6:

    contumeliarum verbera,

    id. Rep. 1, 5, 9:

    majora Verbera,

    Hor. S. 1, 3, 120:

    non praecipuam, sed parem cum ceteris fortunae condicionem,

    Cic. Rep. 1, 4, 7:

    fortunam,

    id. Fam. 14, 5, 1:

    judicium multitudinis imperitae,

    id. Fl. 1, 2:

    odium eorum,

    id. Att. 11, 17, 2:

    usum omnium,

    id. de Or. 1, 34, 157:

    aliquid invidiae aut criminis,

    id. N. D. 3, 1, 3:

    quemque casum,

    id. Att. 8, 1, 3:

    quamvis carnificinam,

    id. Tusc. 5, 27, 78:

    dupli poenam,

    id. Off. 3, 16, 65:

    legis vim,

    id. Caecin. 34, 100:

    summae crudelitatis famam,

    id. Cat. 4, 6, 12; cf.:

    minus sermonis,

    id. Att. 11, 6, 2:

    poenam exsilii,

    Val. Max. 6, 5, 3:

    simultates,

    Plin. Ep. 2, 18, 5:

    offensas,

    id. ib. 13, 9, 26:

    periculum,

    Vulg. 2 Macc. 11, 7:

    jam tum peregrinos ritus novā subeunte fortunā,

    Curt. 4, 6, 29. —With inf., to attempt, try, undertake:

    adversa tela pellere,

    Stat. S. 5, 2, 105:

    clavum torquere,

    Claud. Cons. Mall. Theod. 46.— Hence, sŭbĭtus, a, um, P. a., that has come on suddenly or unexpectedly, i. e. sudden, unexpected (freq. and class.; cf.:

    repens, improvisus): res subita,

    Plaut. Curc. 2, 3, 23:

    in rebus tam subitis,

    Cic. Fam. 10, 16, 2:

    maris subita tempestas,

    id. Tusc. 3, 22, 52:

    subita et improvisa formido,

    id. Prov. Cons. 18, 43:

    laetitia, etc.,

    Auct. Her. 1, 8, 13:

    subita pugna, non praeparata,

    Quint. 7, 1, 35:

    ut sunt Gallorum subita et repentina consilia,

    Caes. B. G. 3, 8:

    novae rei ac subitae admiratio,

    Liv. 2, 2:

    bellum,

    Caes. B. G. 3, 7:

    incursiones hostium,

    Hirt. B. G. 8, 11:

    ministeria belli,

    Liv. 4, 27:

    imbres,

    Lucr. 5, 216:

    vis,

    id. 1, 286; 4, 1210:

    res,

    id. 6, 1282:

    mors,

    Quint. 7, 2, 14:

    casus,

    id. 10, 3, 3; Suet. Aug. 73:

    tristia,

    Val. Max. 1, 6, 12:

    silentium,

    Quint. 12, 5, 3: miles, hastily collected (opp. vetus expertusque;

    syn. subitarius),

    Tac. H. 4, 76; cf.:

    aqua mulsa subita ac recens (opp. inveterata),

    Plin. 22, 24, 51, § 110: imagines non subitae, not newly sprung up, i. e. old, ancient, Plin. Ep. 8, 10, 3:

    homo,

    rash, Cic. Pis. Fragm. 5: clivi, sudden, i. e. steep, Stat. Th. 6, 258.—Esp., = subito (post-Aug.):

    non percussor ille subitus erumpet?

    Quint. 6, 2, 31; so,

    manūs dux Trapezuntem subitus irrupit,

    Tac. H. 3, 47:

    subitum inopinatumque venisse,

    Plin. Ep. 1, 13, 3:

    evadere,

    Flor. 4, 2, 59.—
    2.
    As subst.: sŭbĭtum, i. n., a sudden or unexpected thing, a sudden occurrence, etc.:

    Lesbonicum foras evocate: ita subitum'st, propere eum conventum volo,

    Plaut. Trin. 5, 2, 51; cf.:

    subitum est ei remigrare,

    Cic. Fam. 13, 2:

    si tibi subiti nihil est,

    Plaut. Pers. 4, 4, 36:

    in subito,

    Plin. 7, 44, 45, § 143.—In plur.:

    ut subitis ex tempore occurrant,

    Quint. 10, 7, 30; cf.:

    etiam fortes viros subitis terreri,

    Tac. A. 15, 59:

    quamvis non deficeretur ad subita extemporali facultate,

    Suet. Aug. 84:

    si repentina ac subita dominantur,

    Sen. Ep. 16, 6: sive meditata sive subita proferret, whether he spoke after deliberation or off-hand, Plin. Ep. 1, 16, 2.—With gen.:

    ad subita rerum,

    Liv. 9, 43:

    ad subita belli,

    id. 6, 32; 25, 15, 20; Flor. 1, 1, 11.—
    b.
    Adverb., suddenly, unexpectedly:

    per subitum erumpit clamor,

    Sil. 10, 505; so,

    per subitum,

    id. 7, 594; 8, 628; 12, 654; 14, 330; 15, 145;

    15, 404: in subitum,

    id. 7, 527: ad subitum, Cassiod. Var. praef. med. —Hence, adv.: sŭbĭtō, suddenly, unexpectedly (freq. and class.; cf.: repente, extemplo, ilico): ut subito, ut propere, ut valide tonuit! Plaut. Am. 5, 1, 10; cf. id. Curc. 2, 3, 4:

    nova res subito mihi haec objecta est,

    id. Ps. 2, 2, 7:

    ita abripuit repente sese subito,

    id. Mil. 2, 2, 21:

    subito tanta te impendent mala,

    Ter. Phorm. 1, 4, 2:

    cum tot bella subito atque improviso nascantur,

    Cic. Font. 19, 42:

    ex oculis subito fugit,

    Verg. G. 4, 499:

    cum subito ecce,

    Cic. Caecin. 10, 30:

    ut subito nostras Hymen cantatus ad aures Venit,

    Ov. H. 12, 137; Curt. 9, 9, 19:

    subito deficere,

    Quint. 7, 2, 14:

    quod serenā nocte subito candens et plena luna defecisset,

    Cic. Rep. 1, 15, 23:

    tantus subito timor omnem exercitum occupavit,

    Caes. B. G. 1, 39:

    subito opprimi,

    Liv. 41, 3:

    si vespertinus subito te oppresserit hospes,

    Hor. S. 2, 4, 17 et. saep.:

    subito dicere,

    without preparation, extempore, Cic. de Or. 1, 33, 150:

    quod vox et gestus subito sumi non potest,

    id. ib. 1, 59, 252:

    neque potest quisquam nostrum subito fingi,

    id. Sull. 25, 69:

    aliquid subito ex tempore conjectura explicare,

    id. Div. 1, 33, 72; so,

    dicere,

    Quint. 10, 3, 30; 11, 3, 12:

    inventa (opp. domo allata),

    id. 4, 5, 4:

    cum subito evaserunt,

    Col. 9, 9, 3:

    tam subito copias contrahere non potuit,

    so quickly, Nep. Dat. 7, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > subeo

  • 18 cursus

        cursus ūs, m    [1 CEL-], a running, course, way, march, passage, voyage, journey: cursum quom institeris, T.: navium, Cs.: ingressus, cursus, accubitio: cursu cum aequalibus certare, S.: cursu contingere metam, H.: se cursu miratur in ipso, O.: quique pedum cursu valet, V.: huc magno cursu intenderunt, at full speed, Cs.: cursu Troas agebat, V.: cursu in hostem feruntur, advance at a run, L.: cursum in medios dedit, rushed, V.: effuso cursu, L.: eodem cursu contendere, right onward, Cs.: tam brevi tempore tantos cursūs conficere: cursum direxit, quo tendebat, N.: iterare cursūs relictos, H.: Hunc morem cursūs docuit, sort of race, V.: Cursibus decernere, in racing, V.: Quo cursu deserta petiverit, flight, V.: in hoc medio cursu, i. e. half-way across, Cs.: secundissimo vento cursum tenere.—Of things, a course, way, flow: stellarum: mutata suos flumina cursūs, movement, V.: Cursibus obliquis fluens, O. — A passage: cursum exspectare, i. e. a fair wind.—Poet.: et vi cursus in altum Vela vocet, V.—Fig., a course, progress, direction, way, passage, access, succession: rerum: vitae: quem dederat cursum fortuna, V.: temporum: continuus proeliorum, Ta.: vocis per omnīs sonos: invectus contexere cursu, i. e. in a breath, Iu.: In cursu meus dolor est, i. e. is permanent, O.: recto depellere cursu, from virtue, H.
    * * *
    running; speed/zeal; charge, onrush; forward movement/march; revolution (wheel); course/direction, line of advance, orbit; voyage/passage; race; career; series; lesson

    Latin-English dictionary > cursus

  • 19

        adv.    [old dat. and abl. of pron. stem I-].    I. Locat. and abl. uses, there, in that place: cum tu eo quinque legiones haberes.—Fig.: res erat eo iam loci, ut, etc., in such a condition.—Therefore, on that account, for that reason: lassam aibant tum esse; eo ad eam non admissa sum, T.: dederam litteras ad te: eo nunc ero brevior: quod eo volo, quia mihi utile est: quin eo sit occisus, quod non potuerit, etc.: eo scripsi, quo plus auctoritatis haberem: hoc eo facit, ut ille abesset: quod ego non eo vereor, ne mihi noceat.—With words of comparison, so much, by so much: quae quo plura sunt, eo meliore mente: quanto longius abscederent, eo, etc., L.: eo Mors atrocior erit, quod sit interfectus, etc.: eo libentius dixit, ut, etc.: quod quo studiosius absconditur, eo magis eminet: eo minus veritus navibus, quod in littore molli, etc., Cs.: ego illa extuli et eo quidem magis, ne putaret, etc.—    II. Dat. uses, to that place, thither: eo se recipere coeperunt, Cs.: eo respectum habere, a refuge in that quarter: ubi colonia esset, eo coloniam deducere: Ibit eo quo vis, etc., H.— Thereto, in addition, besides: eo accessit studium doctrinae: eo accedebat, quod, etc.— To that end, with that purpose, to this result: res eo spectat, ut, etc.: eo maxime incumbis: hoc eo valebat, ut, etc., N.— To that degree, to such an extent, so far, to such a point: usque eo commotus est, ut, etc.: eo magnitudinis procedere, S.: ubi iam eo consuetudinis adducta res est, ut, etc., L.: eo inopiae venere, ut vescerentur, etc. — Of time, up to the time, until, so long: bibitur usque eo, dum, etc.: usque eo se tenuit, quoad legati venerunt.
    * * *
    I
    there, to/toward that place; in that direction; to that object/point/stage
    II
    therefore, for that reason, consequently; by that degree; so much the more/less
    III
    eare, evi, etus V
    go, walk; march, advance; pass; flow; pass (time); ride; be in the middle
    IV
    ire, ivi(ii), itus V
    go, walk; march, advance; pass; flow; pass (time); ride; sail

    Latin-English dictionary >

  • 20 gradior

        gradior gressus, ī, dep.    [gradus], to take steps, step, walk, go, advance: gradiendo accedere: quasdam (bestias) esse gradientes: longe, V.: lente, O.: trans alpīs, Ct.: fidenti animo ad mortem: pariter gressi, V.
    * * *
    gradi, gressus sum V DEP
    walk, step, take steps, go, advance

    Latin-English dictionary > gradior

См. также в других словарях:

  • Advance Wars 2: Black Hole Rising — Developer(s) Intelligent Systems[1] …   Wikipedia

  • Advance Wars — Éditeur Nintendo Développeur Intelligent Systems Concepteur …   Wikipédia en Français

  • Advance Australia Fair — The National Anthem booth at the 2005 Floriade, Canberra – on the J. Verbeeck fairground organ. National anthem of …   Wikipedia

  • Advance, North Carolina — Advance (pronounced with the stress on the first syllable) is an unincorporated community located in Davie County, North Carolina. It has a total land area of 62.3 square miles and is located along Hwy NC 801 and Hwy 158 just south of Bermuda Run …   Wikipedia

  • Advance Concrete — is a computer aided design (CAD) software application developed by GRAITEC and used for modeling and detailing reinforced concrete structures in AutoCAD®. Advance Concrete is used in the structural / civil engineering and drafting… …   Wikipedia

  • Advance Publications — Type Private Industry News, entertainment Founded 1922 Headquarters Staten Island …   Wikipedia

  • Advance Wars — Desarrolladora(s) Intelligent Systems Distribuidora(s) Nintendo Plataforma(s) Game Boy Advance Fecha(s) de lanzam …   Wikipedia Español

  • Advance Steel — is a CAD software application for 3D modeling and detailing of steel structures in AutoCAD® and automatic creation of fabrication drawings, bill of materials and NC files, developed by GRAITEC.FeaturesAdvance Steel is integrated into AutoCAD®… …   Wikipedia

  • Advance Australia Fair — Advance Australia Fair (en) Avance belle et juste Australie …   Wikipédia en Français

  • Advance Wars: Double Offensive — Advance Wars: Dual Strike Advance Wars Dual Strike Éditeur Nintendo Développeur I …   Wikipédia en Français

  • Advance Wars: Dual Strike — Advance Wars Dual Strike Éditeur Nintendo Développeur Intelligent Systems …   Wikipédia en Français

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»